Jakie są różnice pomiędzy zawodami psychologa, psychoterapeuty, psychiatry i interwenta kryzysowego oraz do kogo zgłosić się ze swoim problemem?
Znajomość różnic między powyższymi profesjami bardzo się przydaje, niestety mam poczucie, że niewiele osób niezwiązanych zawodowo z tym środowiskiem potrafiłoby je wskazać. Są to cztery odrębne zawody i tym samym zakresy oferowanych usług, które mogą, ale nie muszą na siebie nachodzić.
KIM JEST PSYCHOLOG?
Psycholog to osoba po 5-letnich studiach na kierunku Psychologia. Po ich zakończeniu uzyskuje ona dyplom i tytuł magistra psychologii. Samo ukończenie studiów magisterskich nie daje psychologom specjalizacji w wybranym obszarze, dlatego najczęściej decydują się oni na kontynuowanie nauki w ramach różnych kursów oraz studiów podyplomowych. W zależności od wybranej specjalizacji, mogą oni zajmować się:
- diagnozą osób dorosłych oraz dzieci (osobne specjalizacje),
- wykonywaniem testów psychologicznych,
- wsparciem w kryzysie i poradnictwem psychologicznym w ramach pracy w danej instytucji (poradni psychologiczno-pedagogicznej, centrum interwencji kryzysowej, szpitalu, hospicjum, policji, wojsku, zakładach karnych, itp.),
- psychoedukacją i prowadzeniem szkoleń,
- psychologią pracy i zarządzaniem zasobami ludzkimi,
- pracą z nowymi technologiami, designie i UX.
Jak widzisz, psycholog może pracować w różnych miejscach i z wieloma grupami osób, dlatego zgłaszając się do niego musimy zwrócić uwagę na obszar, w jakim się specjalizuje i w czym konkretnie może nam pomóc.
Kiedy zgłosić się do psychologa?
- po pomoc w kryzysie,
- po krótkoterminowe wsparcie psychologiczne,
- w celach diagnostycznych,
- w celach psychoedukacyjnych,
- by uzyskać poradę z wybranego obszaru, np. psychologii rozwoju dziecka, doradztwa zawodowego, itp.
UWAGA: Psycholog nie ma uprawnień do wypisywania recept oraz prowadzenia leczenia farmakologicznego. Nie może również prowadzić psychoterapii bez dodatkowego wykształcenia w tym kierunku.
KIM JEST PSYCHOTERAPEUTA?
Psychoterapeutą jest osoba, która ukończyła kurs podyplomowy z zakresu psychoterapii w certyfikowanym ośrodku psychoterapii, w wybranym przez siebie nurcie. Listy takich rekomendowanych ośrodków możecie znaleźć na stronach Polskiego Towarzystwa Psychologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Całościowy kurs psychoterapii trwa średnio 4 lata.
Psychoterapeutą może zostać osoba, m.in. po studiach medycznych lub humanistycznych (najczęściej psychologicznych). Warunkiem uzyskania dyplomu przez psychoterapeutę jest odbycie własnej terapii, stażu oraz superwizji. O wymaganiach do dyplomu oraz tym, jak wygląda przykładowy program takiego kursu, przeczytasz poniżej:
Kurs psychoterapii w nurcie integracyjnym – moje wrażenia po ukończeniu pierwszego roku
Większość psychoterapeutów może rozpocząć pracę z pacjentami już po ukończeniu drugiego roku kursu. Zajmują się oni diagnozą oraz terapią chorób i zaburzeń psychicznych (także we współpracy z psychiatrą i prowadzoną równolegle farmakoterapią).
Kiedy zgłosić się do psychoterapeuty?
- gdy przez dłuższy czas nie radzimy sobie ze swoimi uczuciami i emocjami (np. poczuciem winy, złością, wstydem, smutkiem, przedłużającą się żałobą, itp.),
- gdy lekarz stwierdzi u nas dolegliwości psychosomatyczne,
- w przypadku podejrzenia lub rozpoznania depresji, zaburzeń odżywiania, snu, zaburzeń lękowych, obsesyjnych myśli, zaburzeń osobowości,
- doświadczyliśmy przemocy, traumy, długotrwałego stresu,
- mamy problem z budowaniem relacji z innymi ludźmi lub cierpimy w naszym aktualnym związku,
- zmagamy się z toksycznymi relacjami (w obrębie naszej rodziny lub poza nią),
- chcemy lepiej poznać siebie i swoje potrzeby,
- dokucza nam niska samoocena,
- chcemy pracować nad asertywnością, stawianiem granic w relacjach, adaptacją do zmian, itp.
Psychoterapia jest metodą leczenia, ale może również skupiać się na zasobach jednostki i jej rozwoju osobistym. Można zgłosić się na nią z konkretnym problemem lub objawami, ale także w celu poszerzenia wglądu i samopoznania, niezależnie od momentu w życiu w jakim aktualnie się znajdujemy.
UWAGA: Psychoterapeuta nie będący lekarzem – nie ma uprawnień do wypisywania recept oraz prowadzenia leczenia farmakologicznego.
KIM JEST PSYCHIATRA?
Najklarowniejszym zawodem jest w tym zestawieniu zawód psychiatry – jest to osoba po studiach medycznych, ze specjalizacją z psychiatrii, która jako jedyna z wymienionych może przepisać nam leki. Na tym jednak jej działania się nie kończą. Do jego zadań należy również:
- przede wszystkim – diagnozować choroby i zaburzenia psychiczne,
- psychoedukować,
- dobierać i kierować pacjentów na terapię zajęciową, psychoterapię grupową i indywidualną lub do psychologa,
- prowadzić psychoterapię równolegle z leczeniem farmakologicznym (jeśli posiada on dodatkowe wykształcenie w tym kierunku).
Kiedy zgłosić się do psychiatry?
- WAŻNE – gdy czujesz, że zagrażasz życiu swojemu (myśli samobójcze) lub innych ludzi, a także w przypadku samookaleczania się i agresji wobec innych,
- doświadczasz ciężkich napadów lęku lub obniżonego nastroju,
- cierpisz z powodu zaburzeń odżywiania lub snu,
- zauważasz u siebie obsesyjne myśli lub natręctwa,
- tracisz kontakt z rzeczywistością,
- słyszysz głosy w głowie, które nie są twoimi myślami,
- borykasz się z uzależnieniem,
- zaniedbujesz lub wręcz wypadasz z codziennie pełnionych przez ciebie ról – zawodowej, partnerskiej, rodzicielskiej, itp.
UWAGA: Psychiatra nie może prowadzić psychoterapii bez dodatkowego wykształcenia w tym kierunku.
KIM JEST INTERWENT KRYZYSOWY?
Tytuł interwenta kryzysowego otrzymuje się przeważnie po rocznych studiach podyplomowych i jest to osoba, która działa pomocowo w terenie – wysyłana jest do kryzysowych sytuacji obok policji, karetki, czy straży pożarnej, ale również stacjonarnie w Ośrodkach Interwencji Kryzysowej. Może być ona psychologiem i najczęściej jest, ale może również posiadać inne wykształcenie wyższe (humanistyczne lub medyczne). Interwent będzie skupiał się mocno na pracy tu i teraz, na aktualnym problemie klienta. Jest to krótkoterminowa forma wsparcia (zazwyczaj max. 10 spotkań).
Kiedy zgłosić się do OIK?
Interwenci kryzysowi udzielają specjalistycznej pomocy indywidualnej oraz dla par i rodzin w sytuacji:
- kryzysu rodzinnego, małżeńskiego, partnerskiego (zdrada, rozpad związku, rozwód),
- przemocy domowej,
- przemocy seksualnej (nadużycia seksualne, gwałty),
- utraty, żałoby,
- choroby własnej lub bliskiej osoby,
- zagrożenia samobójstwem,
- wypadków i katastrof,
- doświadczenia przestępstwa.
UWAGA: Interwent kryzysowy nie ma uprawnień do wypisywania recept oraz prowadzenia leczenia farmakologicznego. Nie może również prowadzić psychoterapii bez dodatkowego wykształcenia w tym kierunku.
Więcej o interwencji kryzysowej przeczytasz poniżej:
INTERWENCJA KRYZYSOWA – czym jest i do kogo jest kierowana?
A tutaj konkretnie o tym, jak wygląda wizyta u psychologa lub psychoterapeuty oraz co jeszcze dobrze zrobić przed pierwszym spotkaniem:
Pierwsza wizyta u psychologa lub psychoterapeuty – czego się spodziewać i jak się przygotować?